კითხვა: ერთ-ერთმა არარეზიდენტმა კომპანიამ, რომელთანაც ვთანამშრომლობთ, დაუდო ჩვენს კომპანიას დამატებითი ერთჯერადი შეთანხმება:
საქართველოში უნდა გამოაგზავნოს საქონელი, „კლინიკა X“-ის პაციენტისთვის, რომელსაც უნდა ჩაუტარდეს სარქვლის შეცვლის ოპერაცია. სარქველი არის 15000 აშშ დოლარის ღირებულების და გამოიგზავნება ჩვენს კომპანიაში უსასყიდლოდ (ფასი მითითებული იქნება მხოლოდ საბაჟო მიზნებისთვის) და ჩვენ ასევე უსასყიდლოდ უნდა მივაწოდოთ შპს „კლინიკა X“-ს (პირდაპირ კლინიკასთან არ თანამშრომლობენ თავიანთი რეგულაციებიდან გამომდინარე, ასევე იმის გამო, რომ ჩვენი კომპანია არის ოფიციალური წარმომადგენელი საქართველოში ამ არარეზიდენტი კომპანიის). ამ ოპერაციისთვის არარეზიდენტი კომპანია გვიხდის მომსახურების თანხას 3500 აშშ დოლარს.
ჩვენი მხრიდან მომსახურების თანხას ავიღებთ შემოსავალში და დავბეგრავთ დღგ–ით. თავად საქონელს რაც შეეხება, ის არის დაუბეგრავი (გათავისუფლებულია დღგ–ისაგან როგორც იმპორტი, ასევე მიწოდება).
რამე შენიშვნა ხომ არ გექნებათ?
პასუხი: მოცემულ შემთხვევაში, სამ ქმედებას აქვს ადგილი: 1) არარეზიდენტმა კომპანიამ უსასყიდლოდ გამოგიგზავნათ სამედიცინო საქონელი, რომელიც არ იბეგრება დღგ-ით; 2) ეს სამედიცინო საქონელი თქვენ უსასყიდლოდ მიაწოდეთ კლინიკას ამ არარეზიდენტი კომპანიის დავალებით; 3) ამ ქმედებების განხორციელებისათვის (საქონლის მიღება და კლინიკა X-ისთვის მისი უსასყიდლოდ გადაცემა) არარეზიდენტმა კომპანიამ გადაგიხადათ საფასური, რომელიც აღიარეთ შემოსავლად და დაბეგრეთ დღგ-ით.
პირველ რიგში, შევნიშნავთ, რომ არარეზიდენტისაგან მიღებული ეს გასამრჯელო 3500 აშშ დოლარი ნამდვილად თქვენი შემოსავალია (ამონაგების ნაწილია), მაგრამ მისი დღგ-ით დაბეგვრა არასწორია. თქვენ მიერ გაწეული ამ მომსახურების მიმღები არარეზიდენტი კომპანიაა, რომელსაც არ აქვს ფიქსირებული დაწესებულება საქართველოში, ამიტომ ის არ დაიბეგრება დღგ-ით, სსკ 1621 მუხლის მე-3 ნაწილის „ა“ პუნქტიდან გამომდინარე:
„3. თუ ამ მუხლით სხვა რამ არ არის დადგენილი:
ა) მომსახურების გაწევის ადგილად განიხილება ადგილი, სადაც მომსახურების მიმღები არის დაფუძნებული, თუ მომსახურების მიმღები არის დასაბეგრი პირი. ამასთანავე, თუ მომსახურების გაწევა ხორციელდება მომსახურების მიმღების ფიქსირებული დაწესებულებისთვის, რომელიც არ მდებარეობს იქ, სადაც მომსახურების მიმღებია დაფუძნებული, მომსახურების გაწევის ადგილად განიხილება ფიქსირებული დაწესებულების მდებარეობის ადგილი. დაფუძნების ადგილის ან ფიქსირებული დაწესებულების არარსებობის შემთხვევაში, მომსახურების გაწევის ადგილად განიხილება ადგილი, სადაც მომსახურების მიმღებს აქვს მუდმივი მისამართი, ან, სადაც ის ჩვეულებრივ ცხოვრობს“.
შენიშვნა: გაწეული მომსახურება არ მიეკუთვნება სსკ 1621 მუხლით განსაზღვრულ გამონაკლისებს.
ზემოაღნიშნული პირველი ორი ქმედებიდან, 1-ლი არანაირ რისკს არ შეიცავს. მე-2 ქმედებაც არ შეიცავს რამე რისკს, რადგან საქონელი დღგ-ით არ იბეგრება, ხოლო კლინიკა X – როგორც ჩანს, მოგების გადასახადით დაბეგვრის „ესტონურ მოდელზე“ მყოფი პირია. ერთადერთი, რასაც უნდა მიაქციოთ ყურადღება, თუ ამ საქონლის მიწოდებისას გაწიეთ მის მიწოდებასთან უშუალოდ დაკავშირებული რამე ისეთი ხარჯი, რომელიც დღგ-ს მოიცავდა (მაგალითად, ამ საქონლის ტრანსპორტირება), ეს დღგ არ ექვემდებარება ჩათვლას. ამ ოპერაციასთან დაკავშირებულ სხვა ხარჯებზე, თუ ისინი გაქვთ, დღგ შეგიძლიათ ჩაითვალოთ, რადგან ეს ხარჯები მიმართულია არარეზიდენტის მიერ დაკვეთილი მომსახურების შესრულებისათვის, რაც არ ზღუდავს დღგ-ის ჩათვლის უფლებას.